ကမာၻေပၚရွိ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာ အသီးသီးတြင္ ၀ိညာဥ္ေရးသည္ အဓိကက်ေသာ ေနရာ၌ပါ၀င္ ေနပါသည္။ Pierre  Telhard က ၀ိညာဥ္ေရး (spirituality) သည္ ကမာၻေလာကႀကီးႏွင့္ လူသားမ်ားအား ပံုစံခ်ေျပာင္း လဲေစမည့္ ေလး နက္ေသာ စြမ္းအားအရင္း အျမစ္ျဖစ္သည္ ဟုဆိုပါသည္။

ခရစ္ယာန္တို႔၏ ယံုၾကည္ခ်က္ အရ လူ၌ကိုယ္၊ စိတ္၊ ၀ိညာဥ္(၃)ပါး တစ္စုတည္းဖြဲ႕ စည္းတည္ေဆာက္လ်က္ ဖန္ဆင္းထားေပးရာ ၀ိညာဥ္ေရးသည္ ခရုစ္ယာန္ တစ္ဦးခ်င္းႏွင့္ ဆိုင္ေသာ အသက္တာ တစ္ေလ်ာက္လံုး အေတြ႕အႀကံဳ က႑တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။

ဘုရားသခင္သည္ ဘူတစ္ဦးစီအား ပံုစံ/အေနအထား အရည္အေသြး အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ျဖင့္ ဖန္ဆင္းထားေပးရာ တစ္ဦး၏ ၀ိညာဥ္ေရးသည္ အျခားတစ္ဦး၏ ၀ိညာဥ္ေရးႏွင့္ ထပ္တူညီရန္ ခက္လွသကဲ့သို႔ ပံုတူကူခ် ဖြယ္ရာအ ေကာင္းဆံုးေသာ အျမင့္ျမတ္ဆံုးဟု ဆိုရေသာ ၀ိညာဥ္ေရး အသက္ရွင္မႈ ပံုစံလည္းသတ္ မွတ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။

၀ိညာဥ္ေရးကို ပံုစံ(၅)မ်ဳိး ခြဲျခား၍ Richard Niebuhr က တင္ျပရာ|
(၁) Christ Against Culture
(၂) Christ of Culture
(၃) Christ Above Culture
(၄) Christ and Culture in Paradox ႏွင့္
(၅) Christ the Transfomer of Culture တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

က။ေလးနက္ တည္ၾကည္ေသာ ၀ိညာဥ္ေရးကို ေတာင္းဆိုေနေသာ အခ်က္မ်ား|
  (၁) ေျပာင္းလဲမႈ လွ်င္ျမန္လ်က္ ရွိေသာ ေခခတ္၌ ၀ိညာဥ္ေရးရာ သိုးထိန္းေကာင္း လိုအပ္ျခင္း။
  (၂) ယံုၾကည္ခ်က္ႏွင့္ က်င့္သံုးမႈ ကြဲျပားေသာ ဓမၼဆရာ/မ မ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕ငယ္မ်ား ေပၚေပါက္ လာျခင္း။
  (၃) ေလာကီ ဆန္ေသာ အမႈေတာ္ ေဆာင္ႏွင့္ အသင္းေတာ္မ်ား ေတြ႕လာရျခင္း။
  (၄) ခက္ခဲၾကမ္း တမ္းေသာ သဘာ၀ႏွင့္ ေရာဂါဆိုးမ်ား ရင္ဆိုင္လာရျခင္း။
  (၅) ေလာကီေရးရာ စြဲလမ္းမႈႏွင့္ ဘြဲ႕ဒီဂရီ ရယူပိုင္ဆိုင္ မႈမ်ား လာျခင္း။
  (၆) ဘာသာေရး အေၾကာင္း သြန္သင္ ခံရေသာ္လည္း ဘုရားကို ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္မႈ မရွိျခင္း။
  (၇) ေခာတ္ႏွင့္ အညီ ေျပာင္းလဲေန ေသာ ဓမၼအေတြး အေခၚ အမ်ဳိးအမ်ဳိး ေပၚေပါက္လာျခင္း။
  (၈) ဘာသာေရး လုပ္ငန္း မ်ားလြန္း သျဖင့္ ဘုရားႏွင့္ မိတ္ဖြ႕ဲရန္ အခ်ိန္ မေပးႏိုင္ျခင္း။
(၉) ဆြဲေဆာင္မႈ ေကာင္းေသာ ေႏွာင္ႀကိဳးပါေသာ ေထာက္ပံ့မႈမ်ား ၀င္ေရာက္ လာျခင္း (ျပည္တြင္း၊ျပည္ပ)။
(၁၀) စားသံုးခဲ့ေသာ ၀ိညာဥ္ေရးရာ အဟာရ ကုန္ဆံုးကာ ၀ိညာဥ္ေရး ခမ္းေျခာက္ လာျခင္း။

ခ။၀ိညာဥ္ေရးဆိုင္ရာအဆိုအမိန္႔မ်ား|
၀ိညာဥ္ေရးရာ ဆိုသည္မွာ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ လုပ္ေဆာင္မႈ၊ က်င့္ႀကံ ေျပာဆိုမႈ၊ အသက္ရွင္မႈႏွင့္ သူတစ္ပါး အေပၚထားရွိသည့္ ခံယူမႈ စသည့္ အရာအားလံုး တို႔ကို ဆုေတာင္းျခင္းျဖင့္ လႊမ္းမိုးထားေသာ လမ္းစဥ္ ျဖစ္သည္။ (Gorden Wakefield)
၀ိညာဥ္ေရးရာ ဓမၼအေတြး အေခၚသည္ အစဥ္အလာ အရ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ သိရွိထားေသာ ဘာသာ အယူ၀ါဒ ဆိုင္ရာႏွင့္ ကိုယ္က်င့္တရား ဆိုင္ရာ အထူးၿခိဳးၿခံေခၽြတာ က်င့္ေဆာင္မႈႏွင့္ ဆိုင္ေသာ လွဳိ႕၀ွက္နက္နဲမႈ ဆိုင္ရာ ဓမၼအေတြး အေခၚပင္ ျဖစ္သည္။ (P.Pourrat)
ဘာ၀နာ ဟူသည္ စိတ္ကို သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္ေစရန္ ေလ့က်င့္ တည္ေဆာင္ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ ရသည္။ ဘ၀နာ၏ အမႈသည္ စိတ္ညစ္ၫူးေစေသာ ကာမဂုဏ္ကို ခံစားလိုျခင္း၊ ေလးလံ ထိုင္းမႈိင္းျခင္း၊ ပ်ံ႕လႊင့္ျခင္း၊ ပုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ ယံုမွားျခင္း တို႔ကို ရွင္းလင္းၿပီးေနာက္ သမၼာသတိ၊ ပညာ၊ ဆႏၵ၊ ၀ီရိယ၊ သဒၵါ၊ ပီတိ၊ သုခစေကသာ ေကာင္းျမတ္ သည့္ ဂုစ္ထူးမ်ားကို တိုးပြား ျဖစ္ထြန္း ေစပါသည္။ (ဦးကိုေလး-ေဇယ်ာေမာင္)

ဂ။သမၼာက်မ္းစာမွေဖၚျပခ်က္မ်ား|
၀ိညာဥ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဓမၼေဟာင္း က်မ္းစာကို ေလ့လာပါက ထာ၀ရဘုရားအား ၀တ္ျပဳျခင္း၊ ဘုန္းဂုဏ္ေတာ္ ကိုခ်ီးေျမွာက္ျခင္း၊ ခ်ီးမြမ္းျခင္းႏွင့္ အျပစ္ေျဖလြတ္ျခင္း အတြက္ ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဒုကၡေရာက္ေသာ အခါ ထာ၀ရဘုရားကို တမ္းတျခင္း၊ ပညတ္ေတာ္မ်ား ေစာင့္ေရွာက္ ျခင္းျဖင့္ ေလးနက္ တည္ၾကည္ေသာ အသက္တာကို ရယူျခင္း ၊ျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ထိုအခ်ိန္က ဂ်ဴးဘာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပေရာဖက္မ်ား အေစခံရသည္ ေနရာသည္ ခက္ခဲဆိုးရြားၿပီး ထာ၀ရဘုရားအား ဆန္႔က်င္ျခင္း၊ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊ ရာဇမာန္တက္ျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္္ တရားေဖါက္ဖ်က္ ျပန္ျခင္းတို႔ျဖင့္ လႊမ္းမိုး ေနခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။ အမႈေတာ္ မေဆာင္မွီ ပေရာဖက္မ်ားသည္ ထာ၀ရဘုရား၏ ေခၚသံၾကားလွ်က္ မိတ္ဖြဲ႕လွ်က္ ၿခဳိးၿခံေခၽြတာစြာ အသက္ရွင္ၿပီး ထာ၀ရဘုရား ေျပာေစလိုေသာ စကားကိုသာ ေျပာရပါသည္။ ကိုယ္ပိုင္ စကားမဟုတ္ပါ။ တံု႔ျပန္မႈမ်ားလည္း ခက္ခဲရက္စက္ လွပါသည္။ ၀ိညာဥ္ ေရးခိုင္ခံ့မႈ မရွိလွ်င္ မည္သို႔မွ် အမႈေတာ္ကို ေဆာင္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။
ဆာလံ၊၁း၁-၃တြင္ ထရားေတာ္ကို ေန႔ညဥ့္မျပတ္ ဆင္ျခင္းေအာက္ ေမ့ေသာ သူသည္မဂၤလာ ရွိေၾကာင္း ျပဳေလ သမွ်တို႔၌ ေအာင္ျမင္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားရာ ၀ိညာဥ္ႀကီးထြားရန္ အတြက္ ႏႈတ္ကပတ္ ေတာ္ကို မပ်က္ မကြက္ ပံုမွန္စားသံုးရန္ လို႔မည္။ ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္ကို က်က္မွတ္ကာ အလွ်င္းသင့္ သလို ဆင္ျခင္ ေအာက္ေမ့ျခင္းျဖင့္ နူးညံ့သိမ္ေမြ႕ေသာ ႏွလံုးသားကို ရလာကာ ၀ိညာဥ္ေရးရာ အသီးအပြင့္မ်ားကို ေ၀ဆာ ေစပါမည္။ (ဆာလံ၊ ၁၉း၁၄) ထိုသို႔ျဖစ္ေစရန္|-
  (၁) ေလးနက္ ခုိင္မာေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္
  (၂) ပီျပင္ေသ ာေပးဆပ္မႈ
  (၃) လက္ေတြ႔ေန႔စဥ္ေလ့ က်င့္မႈတို႔လိုအပ္ပါသည္။

ေယာဘသည္လည္းဆင္းရဲဒုကၡႀကံဳရေသာအခါ|-
(၁)ဘုရားသခင္ႏွင့္မိမိလက္ရွိဆက္သြယ္ေနမႈကိုျပန္လည္ဆင္ျခင္းျခင္း
(၂)ထာ၀ရဘုရားကိုေမွ်ာ္လင့္လွ်က္ၿငိမ္၀ပ္စြာေနျခင္း၊
(၃)အကန္႔အသတ္ရွိေသာမိမိ၏စြမ္းရည္မ်ားႏွင့္အသက္တာကိုရိုက်ဳိးစြာလက္ခံျခင္း။
(၄)စိတ္ႏွိမ့္ခ်ျခင္းေလွကားကိုတက္လွမ္းျခင္းတို႔ျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားခဲ့သည္။
(ေအဒီ-၆ရာစု) တြင္ Saint Benedict က ႏွိမ့္ခ်ျခင္း ေက်းဇူးေတာ္၌ ႀကီးထြား ရင့္သန္လာ ေစနိုင္မည့္ (၁၂)ဆင့္ ေလွကား (Ladders of Humitity) ကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ swald Sander က ဘုရားသခင္ႏွင့္ ရင္ႏွီးကၽြမ္း၀င္မႈ အဆင့္ဆင့္ကို စက္၀ိုင္း(၄)ခုျဖင့္ ေဖၚျပခဲ့သည္။
-အျပင္စက္၀ိုင္း (ထြက္၊ ၁၉း၁၁-၁၂)၊
-ဒုတိယစက္၀ိုင္း(ထြက္၊၂၄း၉-၁၁)၊
-တတိယစက္၀ိုင္း(ထြက္၊၂၄း၁၃-၁၄)၊
-အတြင္းစက္၀ိုင္း(ထြက္၊၂၄း၁၅-၁၇) တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ဓမၼသစ္ က်မ္းတြင္ ၀ိညာဥ္ေရးရာ တည္ေဆာက္ ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အဓိက(၃)ရပ္ကို Kenneth Lecch ကေဖာ္ျပခဲ့ သည္။ (a social act rooted into Christian community, a process involving growth and progress towards maturity, and a putting on and sharing of Christ nature). ၀ိညာဥ္ေရးရာ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ိဳး ရွိေသာ္လည္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔ အေနျဖင့္ သခင္ခရစ္ေတာ္၏ ၀ိညာဥ္ေရးကို စံထားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ (စိတ္ႏွိမ့္ခ်ျခင္း၊ နာခံျခင္း၊ ဆို တာင္းျခင္း၌ အားႀကီးျခင္း၊ စံုစမ္းေႏွာက္ယွက္ျခင္းကို တြန္းလွန္ျခင္း၊ တရားေတာ္၌ေမြ႕၍ သမၼာတရား အတြက္ရဲ ၀ံ့စြာေျပာဆိုျခင္း၊ ၾကင္နာသနားျခင္း၊ ခြင့္လြတ္ျခင္း၊ စသည္ျဖင့္ ေန႔စဥ္ ၀ိညာဥ္ေရး အားသစ္ေလာင္းရန္လည္း လိုအပ္ပါသည္။ ထုိသို႔ျဖင့္ ဘုရားသခင္ႏွင့္ ပိုမိုနီးစပ္ၿပီး ထာ၀ရဘုရား၏ အႀကံအစည္ေတာ္ကို သိနားလည္ ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ သခင္ေယရႈ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သာသနာမျပဳမွီ ရက္(၄၀)မွ် ေတာထဲသြား၍ ထာ၀ရဘုရား၏ တရားေတာ္ ကိုရႈမွတ္ကာ ဘုရားႏွင့္ စကားေျပာဆို ခဲ့သလို သာသနာျပဳ ေနစဥ္ရံဖန္ရံခါ တစ္ဦးတည္း ဆုေတာင္းရန္လည္း ထြက္ ခြာသြားခဲ့ပါသည္။

ဃ။၀ိညာဥ္ေရးရာမိတ္ေဆြထားျခင္း|
(ေအဒီ-၃၂၁)တြင္ ကြန္စတင္တိုင္း လက္ထက္ ခရစ္ယာန္အခ်ဳိ႕ မာတုရအျဖစ္ အသက္ရွင္ျပ ခဲ့ၾကသကဲ့သို႔ အခ်ဳိ႕မွာ အီဂ်စ္ႏွင့္ ဆီးရီးယား ကႏၱာရသို႔ ထြက္ေျပးကာ အသက္ရွင္ခဲ့ ၾကသည္။ သူတို႔သည္ ပံုမွန္ အစာေရွာင္၍ အအိပ္နည္းကာ စာတန္ႏွင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ ၾကပါသည္။ သူတို႔၏ သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္မႈ သည္ ပတ္၀န္းက်င္၌ ေၾကာ္ေစာသြားေပရာ အနီးအနားရွိ ခရစ္ယာန္မ်ားသည္ ယံုၾကည္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၀ိညာဥ္ေရးရာ မိတ္ေဆြ သဖြယ္ မိတ္ဖြဲ႕ ခြန္အားယူ ခဲ့ရသည္။ ၄င္းတို႔၏ ဆက္ကပ္မႈသည္ အလယ္ေခတ္ ထိတိုင္ ေအာင္ ဆက္လက္ပ်ံ႕ ႏွံ႔ေရာက္ရွိ သြားခဲ့ပါသည္။ ၁၄ရာစုႏွင့္ ၁၆ရာစု အသင္းေတာ္ သမိုင္းကို ေလ့လာပါက Ignatious Loyola, Francis de Sale , Martin Luther, Julian of Norwich, Margrey Kempe, Teresa of A vila, John of the Cross တို႔၏ေလးနက္တည္ၾကည္ေသာ ၀ိညာဥ္ေရး အဆိုအမိန္႔ မ်ားႏွင့္ ေလ့က်င့္မႈမ်ား ကိုလည္း သိရွိ၍ ခြန္အားယူရန္ ရွိပါသည္။ ထို႔အတူ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ ျမန္မာခရစ္ယာန္ သမိုင္းေၾကာင္း၌ ယံုၾကည္ျခင္း ခိုင္ခန္႔စြာျဖင့္ ဆက္ကပ္ အသက္ရွင္ ခဲ့ၾကေသာ ဘိုးေဘး မ်ားတို႔၏ စံထားဖြယ္ရာ ၀ိညာဥ္ေရးရာ အေလ့အက်င့္ မ်ားကိုလည္း ျပန္လည္ ေလ့လာ၍ အတုယူ လိုက္ေလ်ာက္ အသက္ရွင္ရန္ ရွိေနပါသည္။
ထိုသူတို႔သည္ အဆင့္ျမင့္ ဓမၼပညာ တတ္ခ်င္မွ တတ္ပါလိမ့္မည္။ ၀ိညာဥ္ေရးရာ မိတ္ေဆြ ဆိုသည္မွာ Theology ကို ေဆြးေႏြး ျခင္းထက္ ထိုသူ၏ ၀ိညာဥ္ေရးရာ က်င့္ေဆာင္မႈ အသက္တာကို ျမင့္တင္ ေပးျခင္းသာျဖစ္ ပါသည္။ မိမိ အားေပးကူညီ ေနရေသာသူ၏ အသက္တာ အေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိး၌ ဘုရားသခင္ အလုပ္ လုပ္ေနပံု၊ ပါ၀င္ ေနပံုႏွင့္ ထိုသူအတြက္ ထားရွိေသာ ဘုရားသခင္၏ အလိုေတာ္ကို ၀ိုင္း၀န္းရွာေဖြရန္ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိ၏ ၀ိညာဥ္ ေရးရာ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကိုလည္း ေ၀ငွ ႏိုင္ပါသည္။

၀ိညာဥ္ေရးရာမိတ္ေဆြေရြးခ်ယ္ရာတြင္ေယဘုယ်အားျဖင့္-
၁)ရင့္က်က္တည္ၿငိမ္၍ဘုရား၀တ္၌ေမြ႕ေလွ်ာ္ျခင္း။
   ၂) ၀ိညာဥ္ေရးရာ စိတ္ခ်ယံုၾကည္မႈ အတြက္ အားေပးျခင္း။
   ၃) ၀ိညာဥ္ေရးရာ တိုက္ပြဲအတြက္ ႏႈိးေဆာ္ တပ္လွန္႔ျခင္း။
   ၄) ေလးနက္စြာျဖင့္ နားေထာင္ေပးျခင္း၊ ၀ိညာဥ္သေဘာျဖင့္ သံုးသပ္ေပးျခင္း။
   ၅) ႏႈတ္ကပတ္ ေတာ္ကို တန္ဖိုးထားလွ်က္ ဆင္ျခင္ ေအာက္ေမ့ျခင္း။
   ၆) ရိုးသား ပြင့္လင္း၍ နားလည္မႈရွိကာ ႏႈတ္လံု စိတ္ခ်မႈ ေပးျခင္း။
  ၇) ထာ၀ရဘုရားကို ဦးထိပ္ထားလွ်က္ ေျဖာင့္မတ္စြာ အသက္ရွင္ျခင္း စသည္တို႔ လိုအပ္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

ကၽြႏ္ုပ္တို႔ အားလံုးအတြက္ အေကာင္းဆံုး မိတ္ေဆြမွာ ေယရႈခရစ္ေတာ္ ပင္ျဖစ္သည္။ သခင္ေယရႈ ခရစ္ေတာ္ကို ယူတင္၀တ္ ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ စိုးရိမ္ပူပန္ ေနေသာ၊ လမ္းေပ်ာက္ ေနေသာ၊ အခက္အခဲ ႀကံဳေနရေသာ လူမ်ားအတြက္ ၀ိညာဥ္ေရးရာ မိတ္ေဆြ အေနျဖင့္ ေယရႈကေလးမ်ား အျဖစ္ အသက္ရွင္ ႏုိင္ပါသည္။

င။အတြင္းစြမ္းအားႀကီးထြားလာေလအျပင္သ႑ာန္လွပစိုေျပ|
အသီးမ်ား သီးပြင့္ ေ၀ဆာႏုိင္ရန္ အတြင္းသေဘာသည္ အေရးႀကီးေၾကာင္း သခင္ေယရႈ ျမြက္ဆို ခဲ့ပါသည္။ အတြင္း၌ ဆူးသေဘာရွိက ဆူးအသီးသီး၍ လူတို႔အား ဒုကၡေပး လိမ့္မည္။ စပ်စ္ သေဘာ ရွိကာ စပ်စ္အသီး သီးၿပီး လူတို႔အား အားျဖစ္ေစမည္။ ၀ိညာဥ္သေဘာ ရွိပါက ၀ိညာဥ္ အသီးသီးမည္ဟု ဆိုခဲ့ပါသည္။ (မႆဲ၊ ၇း၁၇-၂၀)။
အသင္းေတာ္ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ မာတုရမ်ားသည္ ဘုရားသခင္အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ တန္ခိုးေတာ္ အရွိန္အားျဖင့္ လည္္းေကာင္း ခုိုင္ခန္႔စြာ ရဲရဲရင့္ရင့္ ျဖင့္ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ ၫွင္းဆဲျခင္း မ်ားကို ရင္ဆိုင္ ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဘုရင္ ဂလားရီးယပ္စ္က ခရစ္ယာန္ ဘာသာသည္ သည္းခံျခင္း သေဘာပါေၾကာင္း အမိန္႔ကို ထုတ္ျပန္ ခဲ့ပါသည္။ ဘာသာေရး ၀န္ထမ္းတိုင္း ၀ိညာဥ္ေရးရာ အေစခံေကာင္းမ်ား ျဖစ္ရန္အတြက္ အတြင္းလူ အျဖစ္ခိုင္ခန္႔ ရန္လိုပါသည္။ အတြင္းစြမ္းအား ႀကီးမာေစရန္ ကယ္တင္ရွင္ ခရစ္ေတာ္ကို စိတ္ႏွလံုး၌ အမွန္ လက္ခံကာ ေနာက္ေတာ္ လိုက္ရန္ႏွင့္ ဆက္ကပ္သည့္ အမႈေတာ္ေဆာင္ သည္ ေအာက္ပါ က႑မ်ားအားျဖင့္ ၀ိညာဥ္ေရးရာ ႀကီးထြားလာ ႏိုင္ေၾကာင္း Richard Fosterက ေဖၚျပခဲ့ပါသည္။ ယင္းက႑မ်ား၌ မိမိ၏ ၀ိညာဥ္ေရး အေျခအေန မည္သို႔ရွိေၾကာင္း သံုးသပ္ ႏိုင္ပါသည္။
၀ိညာဥ္ေရးအေျခအေနကိုသံုးသပ္ျခင္း။

စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖည့္စီးမႈ၊-
- ဆိပ္ၿငိမ္စြာျဖင့္ အာရံုျပဳျခင္း (တစ္ေန႔-၃၀မိနစ္)     ရမွတ္(   )
- ဆုေတာင္းျခင္း (တစ္ေန႔-၆၀မိနစ္)                   ရမွတ္(   )
- အစာေရွာင္ျခင္း (တစ္လ-၁ႀကိမ္)                    ရမွတ္(   )
- သင္ယူ ေလ့လာျခင္း (တစ္လ-၄အုပ္)               ရမွတ္(   )

ျပင္ပဆိုင္ရာေလ့က်င့္လုပ္ေဆာင္မႈ၊-
- ရိုးသား ေျဖာင့္မတ္စြာ အသက္ရွင္ျခင္း                                                             ရမွတ္( )
- ယံုၾကည္ျခင္း ခိုင္ခန္႔ျခင္း၊ ကယ္တင္ျခင္း စိတ္ခ်မႈႏွင့္ လက္ေတာ္၌ အလံုးစံု အပ္ႏွံျခင္း        ရမွတ္( )
- ေပးဆပ္ အပ္ႏွံျခင္း                                                                                   ရမွတ္( )
- အေစခံ ၀န္ထမ္းျခင္း                                                                                 ရမွတ္( )

ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈမ်ား။
-အျပစ္မ်ား ဆန္းစစ္ ၀န္ခ်ျခင္း (ေန႔စဥ္)  ရမွတ္(   )
-၀တ္ျပဳ ကိုးကြယ္ျခင္း (နံနက္/ည၀တ္)  ရမွတ္(   )
-၀ိညာဥ္ေရးရာ လမ္းျပျခင္း (၁-ဦးဦး)     ရမွတ္(   )
-၀မ္းေျမာက္စြာျဖင့္ ခ်ီးမြမ္းျခင္း (အစဥ္)  ရမွတ္(   )

အမွတ္ေပးရန္။
အထက္ပါ အခ်က္မ်ားထဲမွ အားနဲေနေသာ အရာ(၃)ခုကို ျပန္လည္ သက္ေသ ျပလိုပါက ေအာက္တြင္ ေရးသားေဖၚ ျပပါ။ (၁၀၀% .၅၊ ၇၅% .၄၊ ၅၀% .၃၊ ၂၅% .၂၊ ၁၀% .၁) ကၽြႏ္ုပ္ဆက္ လက္တိုးျမင့္ အားျဖည့္ရမည့္ ရက႑ႏွင့္ တိက်ေသာ နည္းလမ္းမ်ား။
  က) အာရံုျပဳျခင္း။
   ခ) သင္ယူေလ့လာျခင္း။
   ဂ) ဆုေတာင္းျခင္း။

သတိျပဳရန္အခ်က္မ်ား။
   ၁) မိမိ၏ ၀ိညာဥ္ေရးရာ ရွင္သန္မႈ အေျခအေနကို ဘုရားသခင္ႏွင့္ အခ်ိန္ယူ မိတ္ဖြဲ႕ စကားေျပာၿပီးမွ မွန္ကန္စြာ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ရန္ လိုပါမည္။
   ၂) ထို႔ေနာက္ ခိုင္မာျပတ္သားေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်၍ ယင္းအတိုင္း လက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္ရန္။
   ၃) အစပိုင္းတြင္ ခက္ခဲမႈရွိေသာ္လည္း ၀ိညာဥ္ေတာ္ လမ္းျပမႈျဖင့္ ဆက္၍ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ဟု ယံုၾကည္ပါ။
   ၄) ျပႆနာတိုင္း၊ လုပ္ေဆာင္မႈ မ်ားတိုင္း၌ ဆုေတာင္းျခင္းျဖင့္ ဗဟုိျပဳပါ။ ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္ကို အလြတ္ က်က္မွတ္ၿပီး အခ်ိန္ရတိုင္း ဆင္ျခင္ ေအာက္ေမ့ပါ။
   ၅) ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ ထူးျခားေသာ အေျဖမ်ား အတြက္ ေန႔စဥ္ မွတ္တမ္းေရးပါ။ ခရစ္ေတာ္ကို ဦးထိပ္ထားၿပီး ျပန္လည္ ေ၀မွ်သက္ ေသခံႏိုင္ပါသည္။
   ၆) သင္၌ အပ္ထားေသာ ၀ိညာဥ္ ဆုေက်းဇူးမ်ား ႏွင့္ သူတစ္ပါး ခံစားရေသာ ေကာင္းခ်ီးမ်ား အတြက္ခ်ီးမြမ္းပါ။
   ၇) မိမိ၏ ၀ိညာဥ္ ႏိုးထမႈအတြက္ ျဖစ္ေပၚလာ တတ္ေသာ မာန္မာဏကို ခ်ဳိးႏွိမ္ၿပီး အားနည္း သူကို တြဲေခၚပါ။ သို႔ေသာ္ အတင္းအက်ပ္ မျဖစ္ေစဘဲ ဆုေတာင္းလွ်က္ လုပ္ေဆာင္ရန္။
   ၈) သူတစ္ပါးအား ၀ိညာဥ္အစာ ေ၀မွ်မည့္ သူသည္ ကိုယ္ တိုင္းျပည္႔ ၀စြာ (သို႔) တတ္ႏိုင္ သမွ်စားသံုး ထားရန္လို ေၾကာင္း လည္းဆင္ျခင္း ရန္ရွိပါသည္။
   ၉) ၀ိညာဥ္ေရးရာ မိတ္ေဆြ(Spiritual Friend) ထားရိွ လွ်က္ ၀ိညာဥ္ေရးရာ လမ္းျပသူ (Spiritual Guide) ျဖစ္ရန္ ဆုေတာင္းလွ်က္ လုပ္ေဆာင္ပါ။

နိဂံုး။
၀ိညာဥ္ေရးရာ စည္းကမ္းမ်ားကို တမန္ေတာ္ေခတ္ (တ၊၂း၄၂-၄၇) ကတည္းကပင္ လက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၾကသည္။ အသင္းေတာ္ သမိုင္း တစ္ေလ်ာက္တြင္လည္း ဖိႏွိပ္ညွင္းဆဲမႈ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည့္ စြမ္းအားႏွင့္ ၀ိညာဥ္ေရးကို ျမွင့္တက္ေစမည့္ အေလ့အက်င့္မ်ား လုပ္ရန္ ရွိသကဲ့သို႔ ယံုၾကည္ျခင္း အားျဖင့္ ေက်းဇူး ေတာ္ေၾကာင့္ ကယ္တင္ျခင္း အခြင့္ရသည္ ကိုလည္း ခ်ီးမြမ္း အသက္ရွင္ရန္ ရွိပါသည္။ တရားေတာ္၌ ေမြ႕ေလွ်ာ္၍ သန္႔ရွင္း ေသာ ၀ိညာဥ္ေတာ္ လမ္းျပမႈႏွင့္ အတူလိုက္ေလွ်ာက္ျခင္း အားျဖင့္ ၀ိညာဥ္ေရးရာ လမ္းျပေသာ သိုးထိန္းမ်ား ျဖစ္ရန္ ဘုရားသခင္ အလိုရွိ ေနပါသည္။

ေဆြးေႏြးရန္။
 ၁) ဤသင္ခန္းစာ အားျဖင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အား ဘုရား သခင္ မည္သို႔ သြန္သင္  ေနပါ သနည္း။
၂) ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ဘ၀တြင္ ၀ိညာဥ္ေရးရာ မိတ္ေဆြ ရွိပါသလား။ မည္သို႔ လမ္းျပ သနည္း။
၃) ၀ိညာဥ္ေရးရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေစရန္ အျခားခရစ္ယာန္ ဂိုဏ္းဂဃမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ ဘာသာမ်ားထံမွ ဓမၼေၾကာင္း ႏွင့္ ဆီေလွ်ာ္ေသာ အတု ယူဖြယ္ရာ မ်ားရွိပါသလား။
၄) တစ္ဦးခ်င္း အေနျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ အသင္းေတာ္၊ နယ္၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ က်မ္းစာ သင္ေက်ာင္းမ်ား
    အေနျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ေသာ ၀ိညာဥ္ေရး အားျဖည့္စရာ အစီအစဥ္မ်ားက ေဆြးေႏြးပါ။

သိကၡာေတာ္ရဆရာ ဦးထြန္းထြန္းေအး|-